Welke vragen heb jij over autisme en werk?

Autismeweek 2022

Welke vragen heb jij over autisme en werk? In het kader van de Autismeweek en het thema grenzen, deelt re-integratiespecialist Han Dijkslag van zusterorganisatie Effectyf veel gestelde vragen en tips. Han is gespecialiseerd in de begeleiding van mensen met een vorm van autisme (ASS). Lees je mee?

Veel gestelde vragen en tips

Han: “In mijn werk als coach/consultant bij Effectyf krijg ik vaak vragen over het thema autisme en burn-out in relatie tot arbeid. Hieronder vermeld ik 5 veel gestelde vragen en mijn reactie hierop. De tips hieronder deel ik in de praktijk ook, ter bevordering van een duurzaam herstel op de weg terug naar werk.

Vraag 1: Moet ik mij ziekmelden….?

Han: Wanneer er sprake is van een forse, gediagnostiseerde, burn-out dan is er eigenlijk geen twijfel mogelijk: je kunt niet meer! Uiteraard is het dan goed om je ziek te melden en te werken aan je herstel. Ben je nog niet in dit stadium beland, maar ervaar je wel burn-out-gerelateerde klachten? Dan is het niet vanzelfsprekend om je ziek te melden. Je kunt beter kijken naar wat qua uren en taken wél haalbaar is en zo rekening houden met je belastbaarheid. Vaak adviseer ik om niet het aantal uren te verminderen, maar juist om meer pauzemomenten tussendoor te nemen. Bijvoorbeeld: 4 uur weken betekent in de praktijk 4 x 3 kwartier werken en elk uur een pauzemoment om te ‘onthaasten’. Onthaasten kan bijvoorbeeld door iets te doen waar je energie van krijgt. We bouwen dan uiteindelijk de uren niet op, maar de pauzemomenten weer af.

Vraag 2: Wordt mijn autisme erger?

Han: Dat is niet zo, maar soms lijkt het wel zo, voor jou en je directe omgeving. Om in alle facetten van arbeid te kunnen presteren moeten mensen met een autisme spectrum stoornis (ASS) vaak camoufleren of compenseren. Bij een burn-out heb je geen energie meer, omdat je bij de enkels bent afgebroken. Om te kunnen compenseren heb je energie nodig, waardoor ook dat niet meer lukt. “Ik ben gewoon wie ik ben!”, hoor ik dan vaak. Bij oudere werknemers merk ik vaak dat ze meer willen vasthouden aan structuur en duidelijkheid. Veranderingen zijn dan lastig. De autisme wordt niet erger, de manier waarop je er zelf mee omgaat verandert.

Vraag 3: Moet ik mijn werkgever vertellen dat ik autisme heb?

Han: Nee dat moet niet, maar het gaat je absoluut helpen. Door uit te leggen wat autisme voor jou inhoudt kan er meer begrip en acceptatie ontstaan. Binnen spoor 1 (terug naar huidige werk) en spoor 2 (naar een externe werkgever) raad ik vrijwel psycho-educatie voor naaste collega’s en werkgever aan. Dit geeft inzicht in onwenselijke situaties, zodat zij rekening kunnen houden met wat voor jou goed werkt. Mensen met autisme kunnen prima werken, maar er is een aantal randvoorwaarden waaraan het werk moet voldoen om optimaal te kunnen functioneren. Psycho-educatie helpt de valkuilen te dichten, zodat juist de competenties en vakkennis van iemand met autisme naar voren komen.

Vraag 4: Ik ben nu bijna 2 jaar ziek – hoe werkt een WIA-keuring bij UWV?

Han: Zo’n WIA-gesprek bij UWV is een vervelend moment voor iedereen die bijna 2 jaar ziek is. Er is een hoop onduidelijk en frustrerend. In de praktijk geef ik uitleg en tips over dit proces, maar dat blijkt vaak niet voldoende. Daarom ga ik bijna altijd mee naar het gesprek met de verzekeringsarts. Doordat je geen energie hebt word je teruggeworpen op je ‘autisme basis attitude’, waardoor het gesprek niet loopt zoals je hoopt. Je geeft bijvoorbeeld sociaal wenselijke antwoorden, terwijl de verzekeringsarts een reëel beeld wil van de situatie. Jouw verhaal is de basis voor de uitkering en jouw financiële toekomst. Om te ondersteunen, licht ik toe wat er speelt en wat hiervan de consequenties zijn. Dit doe ik aan de hand van de vele gesprekken die we hebben gevoerd en jouw persoonsprofiel. Hierin staan bijvoorbeeld valkuilen omschreven en wat deze voor jou betekenen. Heeft de verzekeringsarts dan geen kennis van autisme? Jawel, maar vaak generieke kennis. Daarom ga ik graag mee naar dit soort gesprekken.

Vraag 5: Hoe krijg ik mijn energie weer terug?

Han: Dat is een makkelijke vraag, maar het antwoord is een stuk complexer. Er zijn voldoende clichés: doe rustig aan, neem je tijd, zorg goed voor jezelf en doe dingen waar jij energie van krijgt. Clichés, want ze kloppen! Herstellen van een ‘autistische burn-out’ is topsport. Helaas moet ik constateren dat oudere werknemers regelmatig volledig worden afgekeurd, een IVA-uitkering ontvangen en dus niet terugkeren in het arbeidsproces. Energie opbouwen kán wel; zorg voor goede dagstructuur. Verdeel je dag bijvoorbeeld over blokken van 2 uur, waarin je een activiteit doet. Haal niet in 1 x alle boodschappen, maar doe elke dag een boodschapje of laat (tijdelijk) thuis bezorgen. Neem in ieder blok een rustmoment van minimaal 15 minuten en doe iets waardoor je ontspant. Ontspanning, structuur en duidelijkheid zorgen ervoor dat opbouw in uren en taken uiteindelijk mogelijk is. Jouw gezondheid gaat voor alles, dus: werk eerst aan je herstel, daarná komt werk.

Heb je nog meer vragen over autisme? Han Dijkslag zit op woensdag 6 april van 14:00 – 16:00 achter de computer om al jouw vragen op het gebied van autisme, burn-out en werk te beantwoorden. Meer informatie & aanmelden? Stuur een mail naar han.dijkslag@effectyf.nl

Houd ook de LinkedIn pagina van Effectyf in de gaten. Als kennisorganisatie delen zij regelmatig informatie over hun specialismen en autisme is daar één van.

Al met al is het begeleiden van werknemers met Autisme en Burn-out maatwerk! Een unieke oplossing voor een uniek persoon.